Kijken, zien en verwerken, een proces waarbij je eigenlijk nauwelijks hoeft na te denken. Toch gebeurt er verschrikkelijk veel tussen het kijken en de informatie die aankomt in de hersenen. Het is een visuele uitdaging.
Niet bij iedereen loopt dit proces zonder problemen door. Mensen met autisme, ADHD of mensen die hoogsensitief zijn krijgen informatie op dezelfde manier binnen maar dan zonder filter. Hierdoor komt alle informatie (vaak te) hard binnen waardoor vaak een overprikkeling volgt.
Met verschillende hulpmiddelen kunnen de hersenen geholpen worden alle informatie goed te verwerken en wordt de visuele uitdaging makkelijker. De meeste hulpmiddelen werken dan ook vaak bij de zintuigen die we gebruiken om informatie te verwerken. De zintuigen die het meest worden gebruikt zijn: voelen, proeven, kijken, ruiken en horen. Daarnaast zijn de zintuigen beweging en balans ook aanwezig.
Als we op het gebied van kijken naar hulpmiddelen gaan zoeken, krijg je regelmatig dingen met felle kleuren. Terwijl veel kinderen ook naar de “zachte” kleuren kijken. Om hier een balans in te vinden is het belangrijk om goed naar het kind zelf te kijken. Veel kleuren zijn ook gelinkt aan emoties en gevoel. Zo staat de kleur rood voor boosheid. Geel en groen staan voor blij, oranje voor twijfel, blauw voor verdriet en grijs/zwart voor angst.
Bij hulpmiddelen wordt daar dan ook vaak rekening mee gehouden. Kijk maar naar de emotiemeter.
Kijken kan je ook gaan mengen met andere zintuigen. Kinderen die snel overprikkeld zijn zullen enorm opknappen van de sensorische vloertegels. Terwijl je loopt (balans en evenwicht) veranderen de kleuren onder je voeten! Je gebruikt hierdoor ook het zintuig voelen. Deze dubbele werking zullen de hersenen aanmoedigen om meer stimulering aan te kunnen in het dagelijks leven.
Let maar eens op wat een kind in de klas allemaal “ziet”. Als je erop gaat letten kan je wellicht een voorstelling maken waardoor een kind op een school snel overprikkeld kan raken. Dan heb je het alleen nog maar over het zintuig “zien”. Tel daar de andere zintuigen nog bij op en je zal meer begrip gaan krijgen voor het kind dat alle informatie te hard binnen krijgt.
Hoe kan je kinderen in het dagelijks leven helpen op het gebied van zien?
Er zijn inmiddels aardig wat hulpmiddelen die de zintuigen ondersteunen:
Sluit de dag af in een Body Sox. Even helemaal een plekje waar geen andere prikkels binnenkomen. Alleen de rust van niks.. Hiermee kan je helemaal tot rust komen als de situatie daarom vraagt. Een Body Sox is makkelijk mee te nemen en kan hierdoor makkelijk mee op reis.
Hiernaast kan je met kinderen ook visueel juist uitdagen met prikkels. Denk hierbij aan de vloertegels die veranderen van kleuren zodra je er gewicht op zet. Deze zijn ook in handzame vorm te krijgen, waardoor ze goed inzetbaar zijn op school en onderweg.
Met een timer leren kinderen omgaan met tijd en werken onder tijdsdruk.
De timers zijn verkrijgbaar in verschillende tijdsaanduidingen waardoor kinderen ook een beter besef van tijd krijgen. De timers zijn groot en duidelijk waardoor kinderen visueel snel duidelijkheid hebben.
De planborden en checkers leren kinderen omgaan met duidelijke taakjes in het dagelijks leven. Hoe ga je om met taken en verantwoordelijkheid? Door gebruik te maken van picto’s en kleuren zien kinderen snel waar ze aan toe zijn.
Kinderen zijn op veel manieren te helpen als ze over- of onderprikkeld zijn. Bekijk stap voor stap hoe je kind reageert op prikkels van buitenaf en welke zintuigen over- of onderprikkeld raken in het dagelijks leven. Zintuigen zijn belangrijk en worden veel gebruikt, als een kind overprikkeld is (of onderprikkeld) dan kunnen hulpmiddelen een onderdeel zijn van de begeleiding van het kind.